Εμείς και οι άλλοι: Όμιλος προβληματισμού σε θέματα διαπροσωπικών σχέσεων των εφήβων (διαφυλικές σχέσεις, ενδοσχολική βία – σχολικός εκφοβισμός, κοινωνικές δράσεις – σχέσεις…) - Εφαρμογές στη σχολική κοινότητα – Ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Αθανασία Μπινίσκου (ΠΕ01/02)
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: 11 μαθητές από την Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου. Δυο (2) ώρες, κάθε Παρασκευή.

Ο όμιλος λειτούργησε για πρώτη φορά κατά το σχολικό έτος 2014-2015 με μια μικρή, αλλά δυναμική ομάδα μαθητών και από τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου, μεταξύ των οποίων υπήρξε εποικοδομητική συνεργασία και αναπτύχθηκε θετική αλληλεπίδραση. Οι συναντήσεις του ομίλου πραγματοποιούνταν κάθε Παρασκευή από 14.00 έως 15.30

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ:
Η ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα κρίθηκε σκόπιμη, γιατί η εφηβεία είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδος της ανάπτυξης κατά την οποία συμβαίνουν σημαντικές ψυχοκοινωνικές και σωματικές αλλαγές. Η εφηβική ηλικία είναι η ωραιότερη, αλλά και η κρισιμότερη για τη ζωή και το μέλλον του ανθρώπου. Και αυτή τη δύσκολη και κρίσιμη καμπή την περνά ο νέος μέσα στο σχολείο.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος-’κλειδί’ στη ζωή κάθε ατόμου, κατά την οποία συχνά προκαλούνται εντάσεις ανάμεσα στους εφήβους και στους ενηλίκους. Οι γονείς καθώς και οι καθηγητές καλούνται να αποδείξουν τις προθέσεις τους ούτως ώστε να αναγνωριστούν ως σύμμαχοι παρά να απορριφθούν ως αντίδικοι. Το παιδί συνειδητοποιεί ότι χάνει την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, ενώ αρχίζει να αμφισβητεί τόσο τον εαυτό του όσο και τους γονείς του και τους καθηγητές του.
Επίσης, στο χώρο του σχολείου έχουν παρατηρηθεί από πολύ παλιά εκδηλώσεις βίας με διάφορες μορφές: σωματική, λεκτική, ψυχολογική βία. Μία από αυτές τις εκδηλώσεις βίας είναι και ο εκφοβισμός (bullying).Ο σχολικός εκφοβισμός, ενώ δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο, έχει τύχει ιδιαίτερου επιστημονικού ενδιαφέροντος τα τελευταία τριάντα χρόνια. Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει σε διάφορες χώρες έχουν δείξει την ύπαρξη του σχολικού εκφοβισμού σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε έξαρση και ο διαδικτυακός εκφοβισμός. Οι ιστότοποι αποτελούν ένα πολύ ελκυστικό εργαλείο στα χέρια των εφήβων, καθώς γνωρίζουν ότι χρησιμοποιώντας τις διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης, θα εντοπίσουν σχεδόν πάντα την πληροφορία που χρειάζονται. Ταυτόχρονα, όμως, η πλοήγηση στο διαδίκτυο μπορεί να γίνει και ένα αρκετά επικίνδυνο εργαλείο, όταν ο έφηβος δεν κάνει συνετή και προσεκτική χρήση.

ΣΚΟΠΟΙ:
Στη διάρκεια των συναντήσεών μας προσπαθήσαμε να πετύχουμε τη γνωριμία των παιδιών με τον εαυτό τους και τους «άλλους». Έτσι, επικεντρωθήκαμε στην προσπάθεια να προσεγγίσουμε επιστημονικά τις ιδιαιτερότητες, τις ανάγκες και τα προβλήματα της εφηβείας, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους και την κρισιμότητα αυτής της ηλικίας για την πορεία προς την ωριμότητά τους. Μελετήσαμε τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, καθώς και τους αναπτυξιακούς στόχους της εφηβικής ηλικίας. Ασχοληθήκαμε με τη διερεύνηση των μεθόδων και των τρόπων προσέγγισης των διαπροσωπικών σχέσεων από τους ίδιους τους εφήβους μέσα από φύλλα εργασίας, εννοιολογικούς χάρτες, ακροστιχίδες, βιωματικές ασκήσεις, διαδικτυακή έρευνα, λογοτεχνικά έργα, comics, videos, διαλέξεις από ειδικούς κ.ά. Ασχοληθήκαμε, επίσης, με τη διερεύνηση των ατομικών διαφορών για να μπορέσουν οι μαθητές να κατανοήσουν και να αποδεχτούν - σεβαστούν τη διαφορετικότητα συνειδητοποιώντας τα στερεότυπα/προκαταλήψεις που συχνά καθορίζουν τις στάσεις τους.

ΣΤΟΧΟΙ:
Η ψυχική υγεία κάθε παιδιού σε μια δεδομένη στιγμή είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας αλληλεπίδρασης από βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Μεταξύ αυτών η οικογένεια και το σχολείο, κατά γενική ομοφωνία, ασκούν την πιο σπουδαία επίδραση στη ζωή του παιδιού. Η σχολική εκπαίδευση εκφράζει τις αξίες, τις στάσεις και τους σκοπούς της κοινωνίας, και, επομένως, η οργάνωση και η δομή του σχολείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και την προ¬αγωγή της ψυχικής υγείας. Αυτός ο στόχος μπορεί να πραγματοποιηθεί, γιατί υπάρχει η δυνατότητα το σημερινό σχολείο να παίξει σημαντικό ρόλο στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού.
Η ψυχοκοινωνική εξέλιξη του παιδιού μπορεί να επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά από τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του σχολείου, που φοιτά το παιδί. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε και να χρησιμοποιήσουμε το δυναμικό του σχολείου, καθώς και να εντοπίσουμε τα αρνητικά του σημεία, ώστε έγκαιρα να μπορέσουμε να ενεργήσουμε προληπτικά.
Ο στόχος μας, λοιπόν, ήταν οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν ενσυναίσθηση κατανοώντας τους «σημαντικούς άλλους» (φίλους, αδέλφια, γονείς, καθηγητές) και τις σχέσεις τους με αυτούς. Οι μέθοδοι που εφαρμόστηκαν ήταν η ομαδοσυνεργατική, η διερευνητική, η ανακαλυπτική και η βιωματική.
      
ΔΡΑΣΕΙΣ:
Παραθέτουμε ενδεικτικά κάποιες δράσεις μας:
- Οι μαθητές, αφού χωρίστηκαν σε ομάδες, έφτιαξαν εννοιολογικούς χάρτες για την εφηβεία. Μία από τις ομάδες έφτιαξε και την ακροστιχίδα της εφηβείας.
- Οι μαθητές ανέλαβαν την εκπόνηση ατομικών και ομαδικών εργασιών. Παρουσιάστηκε μια πολύ καλή εργασία σχετικά με τα προβλήματα της εφηβείας. Μια άλλη εργασία στηρίχθηκε στο βιβλίο: Η αλφαβήτα της εφηβείας, όπου έγινε μια εξαιρετική δουλειά επιλέγοντας λέξεις που αρχίζουν από όλα τα γράμματα της αλφαβήτου και σχετίζονται με την εφηβεία. Όλο αυτό συνοδευόταν με εικόνες από το διαδίκτυο και αποσπάσματα από το βιβλίο. Επίσης, παρουσιάστηκαν εργασίες σχετικά με το θέμα του σχολικού και του διαδικτυακού εκφοβισμού, καθώς και με θέμα «Η επίδραση της μουσικής στους εφήβους».
- Συνεργαστήκαμε με τον όμιλο "Βιολογία και Υγεία" και την κ. Ζαράνη, όταν στις 8/12/2014 μας επισκέφτηκε η κ. Διονυσία Γιαννοπούλου, ψυχολόγος, υπεύθυνη ενημέρωσης του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας ΠΡΟΝΟΗ και συζήτησε με τα παιδιά των δύο ομίλων προβλήματα εφηβείας, διαπροσωπικών σχέσεων, εξαρτήσεων κ.α. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν και δεν σταματούσαν να εκφράζουν ερωτήματα, απορίες και να καταθέτουν προσωπικές εμπειρίες.
      
- Στις 27/2/2015, η κ. Όλγα Ζούζουλα, φιλόλογος – ψυχολόγος - υπεύθυνη του ΚΕ.ΣΥ.Π. Ν. Ιωνίας μας επισκέφθηκε για ενημέρωση - ευαισθητοποίηση των μαθητών στα θέματα:
1) Εφηβεία και διαχείριση σταδιοδρομίας και 2) Το επάγγελμα του ψυχολόγου.
- Στις 27/3/2015, η κ. Αικατερίνη Ρουμπή, μαθηματικός, επιστημονική συνεργάτης του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Πρόγραμμα Αριάδνη, πραγματοποίησε βιωματική δράση με τους μαθητές του ομίλου για τη Σχολική Βία και τον Σχολικό Εκφοβισμό, καθώς και τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν θετικά, συμμετείχαν ενεργά στις βιωματικές δράσεις και παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικό βίντεο.
- Συνεργαστήκαμε με τον όμιλο "Η ιστορικά στενή κι αμφίδρομη σχέση Μαθηματικών & Φυσικής" και την κ. Μπουλουξή, όταν στις 3/4/2015 η κ. Λευκή Μπινιάρη, φιλόλογος, στο πλαίσιο της σύμπραξης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Comenius Regio «Καλές πρακτικές –στρατηγικές θετικής αντιμετώπισης του Σχολικού Εκφοβισμού. Χτίζοντας γέφυρες δικαιοσύνης, ειρήνης και συνεργασίας: αντίδοτο στον εκφοβισμό των Εφήβων» πραγματοποίησε βιωματική δράση στους μαθητές των δύο ομίλων σχετικά με μία διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων μεταξύ εφήβων.
- Το διάστημα 18-22/4/2015 επισκεφθήκαμε την Ιταλία (Ρώμη, Φλωρεντία, Πίζα, Σιένα) σε συνεργασία με άλλους ομίλους του σχολείου μας («Γυρίζοντας σελίδα στο κινηματογραφικό γύρισμα: λογοτεχνικό και κινηματογραφικό εργαστήρι Γυμνασίου Αναβρύτων» / «Παραμύθι και Μαθηματικά» / «Η ιστορικά στενή κι αμφίδρομη σχέση Μαθηματικών & Φυσικής») επιτυγχάνοντας μια γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ εφήβων με ποικίλα ενδιαφέροντα. Περάσαμε υπέροχα!
      
Τέλος, κλείσαμε τη χρονιά με ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι στην αυλή του σχολείου, όπου συμμετείχαν και οι μαθητές των υπόλοιπων ομίλων που λειτουργούσαν κάθε Παρασκευή.